BBT: Việc tiếp thu tốt mọi ngoại ngữ luôn được mọi người, thâm chí là đa số các chuyên gia mặc định chỉ xảy ra với trẻ nhỏ, tức là chỉ xảy ra với độ tuổi nhỏ, khi não bộ con người được cho là “thích hợp” để làm tốt việc này. Vậy tại sao người lớn lại khó học ngoại ngữ, đặc biệt là ngoại ngữ thứ hai?
Hãy cùng FLC tìm hiểu nguyên nhân qua câu chuyện thú vị dưới đây nhé!
Khi còn là một sinh viên đại học, tôi quyết định học tiếng Nhật. Gia đình của bố tôi đến từ Nhật Bản và tôi dự định đến đó vào một ngày trong tương lai.
Tuy nhiên, nhiều bạn học của tôi và cả tôi đều cảm thấy khó khăn khi học ngoại ngữ ở độ tuổi trưởng thành. Chúng tôi đã phải vật lộn để kết nối những âm thanh mới và một hệ thống chữ viết hoàn toàn khác với những đồ vật quen thuộc xung quanh mình.
Nhưng không phải ai cũng như thế. Có một số học sinh trong lớp của chúng tôi có thể tiếp thu ngôn ngữ mới dễ dàng hơn nhiều so với những học sinh khác.
Vì vậy, điều gì khiến một số cá nhân “học giỏi ngôn ngữ?” Và những người như vậy có “năng khiếu ngôn ngữ thứ hai không?”
Những gì chúng ta biết về năng khiếu ngôn ngữ thứ hai
Nghiên cứu trước đây về năng khiếu học ngôn ngữ thứ hai đã tập trung vào cách mọi người cảm nhận âm thanh trong một ngôn ngữ cụ thể cũng như tập trung vào các quá trình nhận thức chung hơn như khả năng ghi nhớ và học tập. Hầu hết các nghiên cứu này đã sử dụng các bài kiểm tra giấy và trên máy tính để xác định khả năng học ngôn ngữ và dự đoán việc học trong tương lai của các cá nhân.
Các nhà nghiên cứu cũng đã nghiên cứu hoạt động của não như một cách đo lường khả năng ngôn ngữ và nhận thức. Tuy nhiên, các hoạt động của não chưa cung cấp nhiều dữ liệu để dự đoán khả năng học ngôn ngữ thứ hai.
Vậy Có cách nào để dự đoán năng khiếu học ngôn ngữ thứ hai không?
Trong một nghiên cứu năm 2016, Chantel Prat, Phó Giáo sư Tâm lý học tại Viện Nghiên cứu và Khoa học não bộ tại Đại học Washington, và tôi đã khám phá cách hoạt động của não được ghi lại khi nghỉ ngơi – trong khi một người đang thư giãn nhắm mắt – có thể dự đoán xác suất mà ngôn ngữ thứ hai được học thành công ở những người trưởng thành chỉ nói một ngôn ngữ.
Nghiên cứu bộ não trong trạng thái nghỉ ngơi
Hoạt động não nghỉ ngơi được cho là phản ánh tổ chức của não và nó có liên quan đến trí thông minh, hay khả năng chung được sử dụng để lập luận và giải quyết vấn đề.
Chúng tôi đo hoạt động của não thu được từ “trạng thái nghỉ ngơi” để dự đoán sự khác biệt của từng cá nhân trong khả năng học ngôn ngữ thứ hai ở tuổi trưởng thành.
Để làm được điều đó, chúng tôi đã ghi lại 5 phút điện não đồ khi người ở trạng thái nghỉ ngơi nhắm mắt – một phương pháp phát hiện hoạt động điện trong não ở người trẻ. Chúng tôi cũng đã tiến hành các bài trên giấy và trên máy tính trong hai tiếng đồng hồ.
Sau đó, chúng tôi có 19 người tham gia hoàn thành tám tuần học tiếng Pháp online. Phần mềm này được phát triển bởi lực lượng vũ trang Hoa Kỳ với mục tiêu giúp quân nhân thông thạo một ngôn ngữ nào đó nhanh nhất có thể.
Phần mềm kết hợp thực hành đọc, nghe và nói với các kịch bản thực tế ảo giống như trò chơi. Nội dung chương trình được xây dựng theo các cấp độ và xoay quanh các nhiệm vụ thực tế, chẳng hạn như việc giao tiếp với một tài xế taxi ảo xe họ có thể cho mình một cuốc xe hay không, hoặc nói cho tài xế biết túi của mình đang ở đâu và cảm ơn tài xế.
Xem video minh họa ở đây:
Trong thí nghiệm này, mười chín người lớn trong độ tuổi 18-31 đã hoàn thành hai buổi đào tạo 30 phút mỗi tuần với tổng cộng 16 buổi. Sau mỗi buổi đào tạo, chúng tôi ghi lại cấp độ mà mỗi học viên đã đạt được. Vào cuối cuộc thử nghiệm, chúng tôi đã sử dụng thông tin đó để tính toán tỷ lệ tiếp thu của mỗi cá nhân trong suốt quá trình đào tạo kéo dài tám tuần.
Đúng như dự đoán, đã có sự thay đổi lớn trong tỷ lệ học tập, với người học giỏi nhất hoàn thành chương trình nhanh hơn gấp đôi so với người học chậm nhất. Mục tiêu của chúng tôi là tìm ra (nếu có) các biện pháp được ghi nhận ban đầu mà có thể dự đoán trước những khác biệt đó.
Dữ liệu não bộ mới về năng khiếu ngôn ngữ
Khi chúng tôi so sánh các thông số của chúng tôi với tốc độ học tập, chúng tôi nhận thấy rằng các mô hình hoạt động của não có liên quan đến các quá trình ngôn ngữ có thể dự đoán khả năng học ngôn ngữ thứ hai.
Các mô hình hoạt động ở phía bên phải của não đã dự đoán tới 60% sự khác biệt trong việc học ngôn ngữ thứ hai giữa các cá nhân. Phát hiện này phù hợp với nghiên cứu trước đây cho thấy nửa não phải được sử dụng thường xuyên hơn trong việc sử dụng ngôn ngữ thứ hai.
Kết quả của chúng tôi cho thấy rằng phần lớn sự khác biệt trong việc học ngôn ngữ giữa những người tham gia có thể được giải thích bởi cách bộ não của họ được tổ chức ngay cả trước khi họ bắt đầu học.
Ý nghĩa cho việc học một ngôn ngữ mới
Điều này có nghĩa là nếu bạn, giống như tôi, không có bộ não “học nhanh ngôn ngữ thứ hai”, bạn nên quên việc học ngôn ngữ thứ hai đi?
Không hẳn là như thế.
Đầu tiên, điều quan trọng là chúng ta vẫn chưa giải thích được 40% sự khác biệt trong tỷ lệ học ngoại ngữ. Một phần trong đây chắc chắn liên quan đến các yếu tố như sự chú ý và động lực, được biết đến là những yếu tố dự báo đáng tin cậy đối với việc học nói chung và việc học ngôn ngữ thứ hai nói riêng.
Thứ hai, chúng ta biết rằng mọi người có thể thay đổi hoạt động não ở trạng thái nghỉ ngơi. Vì vậy, việc rèn luyện có thể giúp hình thành cấu trúc não bộ ở trạng thái sẵn sàng học hỏi hơn. Đây có thể mở ra một hướng nghiên cứu thú vị trong tương lai.
Học ngôn ngữ thứ hai ở tuổi trưởng thành rất khó, nhưng lợi ích của nó là rất lớn đối với những người như tôi – những người luôn khao khát được giao tiếp với những người không nói tiếng mẹ đẻ của họ.
Tác giả: Brianna Yamasaki
Nguồn: Tại sao người lớn khó học ngôn ngữ thứ hai
Biên dịch: Đinh Trần Phương Anh
