Với các nhà giáo dục trên toàn thế giới, việc học từ xa đã phát triển từ một lựa chọn giảng dạy nhỏ và chất lượng thành một sự thiết yếu toàn cầu trong chỉ vài tháng. Trong khi phần lớn giáo viên học sinh sẽ trở về hình thức dạy học trực tiếp như cũ trong tương lai gần, học trực tuyến sẽ mãi trường tồn.
Dù là bạn đang chuẩn bị cho học kì mùa thu hay đơn giản là chuẩn bị cho tương lai của việc giảng dạy, sau đây là 6 chiến lược cho việc dạy học từ xa trở nên hiệu quả – những các quan trọng để giúp bạn và học sinh của bạn phát triển trong môi trường này.
Thiết kế bài giảng và bối cảnh
Chiến lược: Thử nghiệm với những mô hình giảng dạy yêu cầu cách học và tham gia chủ động từ mỗi học sinh, mỗi ngày.
Có lẽ điều cốt yếu của giàng dạy là hiểu được đều cần phải dạy (mục tiêu bài học) và cách dạy nó (trong đó thiết kế bài giảng khá quan trọng). Sự tham gia tích cực của học sinh trong lớp học trực tuyến sẽ phụ thuộc phần lớn vào thiết kế bài giảng.
Việc thiết kế các hoạt động, tất nhiên, sẽ phụ thuộc vào không gian dạy học (VD Zoom, Microsoft Team, v..v..). Ở đây, đơn giàn là việc thiết kế bài giảng phải đáp ứng những bó buộc và cả cơ hội tạo ra bởi môi trường học tập. Nếu bạn đang ở ngoài trời dưới cái nắng đổ lửa và bạn muốn dạy về bài học nguyên nhân – kết quả, bạn cần thiết kế một giáo án mà có thể phù hợp với môi trường này. Nếu bạn đang dạy một khóa học tự chọn cho một nhóm sinh viên hiếu học trong một phòng lab, bạn sẽ phải thích ứng với bối cảnh đó.
Những mục tiêu bài học rõ ràng, những mô hình dạy học thông minh, những phương pháp đánh giá đơn giản, và cơ hội cho việc dạy lại và phát triển bài học là những tiêu chuẩn cho việc dạy học hiệu quả. Trong bối cảnh học trực tuyến, những đều trên cũng được áp dụng tương tự.
Động lực và tâm lí
Chiến lược: Hãy biết rằng những người khác nhau làm cùng một việc theo các cách khác nhau vì mục đích khác nhau – học sinh cũng không là ngoại lệ.
Không phải học sinh nào cũng sẽ ham học hỏi cùng một điều. Khi nói về sự tham gia tích cực của học sinh, ta thường nghĩ trên phương diện nhận thức. Thế nhưng, sự tham gia của nhận thức lại là sản phẩm của động lực. Một số học sinh sẽ được thúc đẩy khi có ba mẹ ở trong phòng học của chúng tại nhà; một số khác thì chỉ muốn làm hài lòng giáo viên, và lại có các em chỉ đặt điểm số làm động lực.
Thậm chí những hành vi tiêu cực cũng có động cơ – những gì mà học sinh không muốn. Những thành công trong quá khứ – hoặc sự thiết hụt thành công – trong lớp học trực tiếp cũng quyết định cách mà học sinh nhìn nhận khả năng của mình – tư duy của các em trong vai trò người học.
Động lực học tập là một trong những yếu tố quan trọng để thu hút học sinh trong lớp học trực tuyến.
Vai trò và quan điểm
Chiến lược: Dùng các “vai trò” như một yếu tố trong thiết kế bài giảng và thiết kế chương.
Vai trò trong lớp học thường được hiểu như vai trò của giáo viên và học sinh. Đó là nơi chúng ta bắt đầu. Nhưng giúp học sinh nhận thức về vai trò của mình sẽ giúp cải thiện không khí lớp học và hoạt động nhóm. Học sinh không chỉ được giao những nhiệm vụ nhất định trong lớp, mà hoặc các vị trí lãnh đạo, mà về học thuật, học sinh có thể nhận cái vai trò thông qua bài tập RAFT (Role of the writer – vai trò của tác giả; Audience – khán giả; Format – hình thức; Topic – chủ đề).
VD, một học sinh có thể nhận vai trò làm một sử gia, nghệ sĩ, nông dân, hoặc nhà khoa học để giải quyết một vấn đề trong bài học giải quyết vấn đề. Các em cũng có thể đóng vai một nguyên tử để miêu tả những gì xảy ra trong quá trình phân hạt nhân hoặc miêu tả cuộc chiến tranh cách mạng Mỹ dưới góc nhìn của George III.
Không gian và không khí
Chiến lược: Giúp học sinh chuẩn bị không gian học từ xa
Chúng ta đã thảo luận về không gian và bối cảnh ở trên, nhưng ở đây chúng ta sẽ bàn thêm về yếu tố chuẩn bị những không gian đó.
Trong môi trường lớp học truyền thống, giáo viên có thể điều chỉnh môi trường học sao cho việc tiếp thu càng hiệu quả càng tốt. Đóng cửa lớp để ngăn chặn tiếng ồn cho học sinh tập trung – một hành động đơn giản. Tuy nhiên, khi học trực tuyến, không gian của mỗi học sinh thay đổi khác nhau.
Hãy hướng dẫn học sinh mình chuẩn bị không gian học trong một khu vực có càng ít sự xao lãng càng tốt. Sự xao lãng có nhiều dạng: tiếng ồn, tiếng bước chân, anh chị em trong nhà, mùi hương từ đồ ăn, và những đồ vật thu hút ánh nhìn như là công trường ngay ngoài cửa sổ. Nếu học sinh có phòng riêng, hãy yêu cầu các em đóng cửa phòng và đóng màn lại.
Bên cạnh đó, hãy động viên các em phân chia rạch ròi thời gian học và thời gian cá nhân, cũng giống như khi giáo viên và những người làm việc khác phải có sự cân bằng giữa công việc và cuộc sống. Vì vậy, hãy khuyến khích học sinh tìm một nơi chỉ dành cho việc học. Để có kết quả tốt nhất, hãy chủ động gửi email với những lời đề nghị chung cho học sinh bạn làm theo trước mỗi học kì.
Cấu trúc và sự linh hoạt
Chiến lược: Hãy làm theo cấu trúc bài bản nhưng đừng cứng nhắc.
Cấu trúc của khóa học, cấu trúc của hệ thống quản lí đào tạo, cấu trúc bài giảng và hoạt động, cấu trúc đánh giá chất lượng – sự tổ chức cần có những cấu trúc, và việc dạy học thì hưởng lợi từ sự tổ chức. Thậm chí những cấu trúc trừu tượng như sự bất đồng nhất cũng quan trọng cho sự dẫn dắt học sinh.
Trong những lĩnh vực khác, cấu trúc lớp học từ xa của bạn sẽ quyết định thành công của quá trình dạy học của cả học sinh lẫn giáo viên. Những yếu tố như sự truyền đạt, quản lí thời gian, thiết kế bài giảng, phải được thích ứng với những nhu cầu đặc trưng của một lớp học và học sinh trực tuyến.
Nếu bạn chỉ mới bắt đầu, sẽ có rất nhiều thử nghiệm và sai sót. Tuy nhiên, TeachThought có rất nhiều bài báo hữu ích cho những người mới tiếp cận việc học từ xa, bao gồm lời khuyên cho những người mới bắt đầu, những xu hướng dạy học trực tuyến hiện đại, và làm thế nào để khuyến khích tư duy cao cấp trong lớp học trực tuyến. Ngoài ra, hãy đơn giản là chú tâm vào học sinh của bạn trong những buổi học từ xa đầu tiên.
Nếu bạn cảm thấy phù hợp, hãy gửi một phiếu khảo sát để có thể hiểu được nguyện vọng và kì vọng của các em. Bạn sẽ không chỉ nhận được những nhận xét bổ ích, mà bạn còn có thể truyền đạt tinh thần trách nhiệm và cho thấy bạn có thể linh hoạt đáp ứng nhu cầu của học sinh.
Sự hợp tác và sự độc lập
Chiến lược: khuyến khích sự hợp tác
Là con người, chúng ta có những mong muốn bản năng và xu hướng thích giao lưu xã hội. Tuy nhiên, trong lớp học trực tuyến, học sinh không thể có đủ giao tiếp xã hội như cách chúng có thể trong một lớp học truyền thống.
Để giúp học sinh của bạn vượt qua những hiệu ứng tiêu cực của việc học từ xa, VD như kiệt sức, không có động lực, bực tức vì bị gò bó, hãy khuyến khích chúng hợp tác cùng nhau, cả trong và giữa các lớp học. Những trò chơi mang tính đồng đội như giải đố sẽ là cơ hội tuyệt vời cho học sinh để bắt cặp và tương tác cùng nhau. Trong khi đó, những dự án nhóm sẽ giúp tạo sự phối hợp gần gũi hơn cho các cặp học sinh ngoài giờ học.
Sự bao quát và bình đẳng
Chiến lược: Hãy gọi mỗi học sinh tham gia đóng góp ý kiến ít nhất một lần mỗi ngày.
Nếu bạn gọi video cho hàng tá học sinh cùng một lúc, sẽ rất khó để chú ý tất cả các học sinh. Tùy vào số lượng học sinh và phần mềm bạn sử dụng, một số học sinh sẽ hoàn toàn bị bỏ quên hoặc phớt lờ – một điều không hề đúng đắn.
Với việc học từ xa, nhất là với một nhóm học sinh đông, chúng ta cần kiểm soát sự tham gia của các em để chắc chắn rằng tất cả đang cùng chú tâm và hiểu bài giảng. Trong lớp học truyền thống, bạn có thể nắm bắt được tình hình dựa vào quan sát hoặc lời nói khi các em bị xao lãng. Tuy nhiêhn trong lớp học trực tuyến, bạn phải chủ động hơn là thụ động nhận về các manh mối như thế.
Một yếu tố quan trọng không kém của việc bao gồm tất cả học sinh là sự kết nối công bằng với tất cả các em mỗi ngày. Từ phần cứng, tốc độ truyền mạng, sự thích nghi với môi trường học mẫu giáo đến rào cản ngôn ngữ, và các yếu tố kinh tế-xã hội, đây là những thử thách lớn hiện nay. Hãy bắt đầu chậm và cố gắng hết sức khi sử dụng các nguồn tài nguyên xung quanh để hỗ trợ sự nỗ lực cần thiết này của bạn.
Những tương tác và tương quan
Chiến lược: Hãy tận dụng công nghệ thông tin
Đã qua rồi những ngày mà công nghệ học từ xa chỉ bao gồm một vài lựa chọn và rất tốn kém. Với sự cấp thiết của việc học tại nhà gây ra bởi đại dịch Corona virus, các công ty trên thế giới đang cấp tốc đưa ra hàng loạt lựa chọn cho việc học trực tuyến, từ hệ thống quản lí giáo dục đến công nghệ thông minh nhân tạo trong lớp học.
Để cho bạn và học sinh của bạn những trải nghiệm học tối ưu nhất, hãy tận dụng những gì có sẵn. Những công cụ quản lí lớp học hiện đại như Top Hat và Google Classroom sẽ giúp học sinh tối ưu hóa sự tiếp thu của các em và tăng cường khả năng phối hợp trong khi không hề làm giảm đi trải nghiệm người dùng cho giới trẻ hiện nay. Trong giao tiếp, các nền tảng như Zoom và Microsoft Teams là phổ biến nhất vì những lí do chính đáng.
Hãy chú ý rằng không phải tương tác mặt đối mặt nào cũng theo nghĩa đen. Sự tương tác giữa học sinh không chỉ giới hạn bởi công cụ công nghệ. Học sinh còn có thể tương tác với nhau, với thông tin, và với những người xung quanh ở nhà các em khi đang tham gia lớp học trực tuyến.
Giao tiếp và kết nối
Chiến lược: Hãy sẵn sàng để học sinh kết nối, ví dụ như lập ra giờ làm việc trực tuyến.
Cuối cùng, hãy chắc chắn là bạn sẽ sẵn sàng cho học sinh của mình, vì học từ xa đòi hỏi nhiều thử thách trong vấn đề giao tiếp.
Học sinh Morgan Sharp đã bình luận với tờ The New York Times rằng, “Rất khó khăn khi em không hiểu bài và thay vì có thể hỏi giáo viên của mình và có câu trả lời ngay lập tức, em phải email họ và chờ họ trả lời em.” Học sinh Tommy J. cũng có vấn đề tương tự, “Phần lớn thời gian, em bị rối. Em không thể hỏi giáo viên rằng em cần làm gì khác khi em không hiểu bài hoặc không biết làm gì. Thường thì nếu email, em sẽ không nhận được câu trả lời kịp lúc để làm bài tập.”
Hãy chú ý đến sự bực bội, khó khăn này của học sinh khi học từ xa và hãy điều chỉnh giờ làm việc của bạn phù hợp. Nếu bạn có thể, hãy đặt ra một đường dây nóng sua giờ học trên Microsoft Teams hoặc một nền tảng khác để học sinh có thể liên lạc ngay lập tức cho những câu hỏi ngắn gọn. Với những học sinh mà cần thêm thời gian phụ đạo, hãy dành ra 10-15 phút vào buổi chiều tối để các em đặt hẹn.
Dạy học từ xa sẽ tạo ra một đường cong học tập khác biệt cho mỗi nhà giáo. Nhưng, miễn là bạn đặt học sinh và nhu cầu của các em lên trên hết, bạn chắc chắn sẽ thấy nó thật dễ dàng cho bạn.
Những nguyên tắc khác để dẫn dắt học sinh trong lớp học trực tuyến
Những nguyên tắc khác bao gồm có vòng lặp phản hồi, thiết kế trò chơi, thiết kế chương trình, thiết kế bài giảng, chất lượng và định dạng dữ liệu, và nhiều hơn nữa.
Tác giả: Terry Herick
Biên dịch: Đinh Trần Phương Anh
Nguồn: 9 Principles Of Student Engagement In A Virtual Classroom
